Жыл сайын 31-октябрдан 1-ноябрга караган түнү Хэллоуин майрамы белгиленет. Хэллоуин негизинен америкалыктардын майрамы деп саналса да, аны белгилегендердин саны жыл өткөн сайын өсүүдө. Акыркы жылдары Кыргызстандын окуу жайларында чет тилдери көп окутулуп, маданияты таасир бергендиктен Хеллоуин сыяктуу дагы башка эл аралык майрамдар кызуу майрамдалып баштады.
Бирок, алар Хэллоуинде колдонулган, көпчүлүгү сыйкырдуу күчтөр менен байланышы бар символдордун, жасалгалардын, каада-салттардын ар кайсы кудайларга сыйынган байыркы элдер ишенген нерселерден келип чыкканын билишпейт.
«Хэллоу» деген англисче «ыйык» дегенди билдирген байыркы сөз. «Ол хэллоус дэй» (Бардык ыйыктардын күнү) майрамы өлгөн ыйыктардын урматына деп белгилешет. Анын алдындагы кеч «Ол хэллоу ивин» (Бардык ыйыктардын кечи) деп аталчу, кийин «Хэллоуин» деп аталып калган.
Ирландия менен Шотландияда жашашкан байыркы кельттердин каада-салтын карманган жана Табиятты кастарлоого негизделген Викка динин туткан миңдеген адамдар Хэллоуинди Самайн деген байыркы аты менен аташат жана аны жылдын эң ыйык түнү деп эсептешет.
Хэллоуин сыяктуу майрамдар Ислам шариятына таптакыр каршы келет.
ХЭЛЛОУИНДИН ТАРЫХЫ
Б.З.Ч. 5-КЫЛЫМ – Кельттер Самайн майрамын октябрдын аяк ченинде белгилешчү. Алар ошол күнү арбактар, рухтар, жин-перилер жер үстүндө демейдегиден көп жүрөт деп ишенишчү.
Б.З. 1-КЫЛЫМЫ – Римдиктер кельттерди басып алгандан кийин алардын Самайн майрамында кылынган, жиндер менен байланышууга жаткан каада-салттарын өздөштүрүп алышкан.
Б.З. 7-КЫЛЫМЫ – Рим папасы Бонифаций IV азапкечтердин урматына Бардык ыйыктардын күнү деген майрамды негиздеп, аны жыл сайын белгилөөгө буйрук берген.
Б.З. 11-КЫЛЫМЫ – Маркумдарды эскериш үчүн ноябрдын экиси Бардык жандардын күнү деп аталган.
Б.З. 18-КЫЛЫМЫ – Хэллоу ивиниң деп аталган майрам биринчи жолу бир адабиятка Хэллоуин деп жазылып чыккан.
Б.З. 19-КЫЛЫМЫ – Ирландиядан Кошмо Штаттарга көчүп барган миңдеген адамдар өздөрү менен кошо Хэллоуинге байланыштуу каада-салттарын ала барышкан. Убакыттын өтүшү менен алар Улуу Британиядан, Германиядан, Африкадан жана башка жерлерден баргандардын каада-салттары менен аралашып кеткен.
Б.З. 20-КЫЛЫМЫ – Хэллоуин Кошмо Штаттарда кеңири тараган жалпы элдик майрам болуп калган.
Б.З. 21-КЫЛЫМЫ – Хэллоуин майрамы дүйнөлүк соода-сатык тармагына миллиарддаган долларларды түшүргөн майрамга айланды.
Айрым өлкөлөрдө Хэллоуин майрамы белгилөөгө тыюу салынган. Мисалы, Монголияда 2 жылдан бери бийлик мындай майрамдарды өткөрүүнү чектеп келет.
Ошондой эле, америкалык дарыгерлер Хеллоуинди балдардын ден-соолугуна эң коркунуч алып келген майрамдардын бири экенин билдиришкен. Дагы башка маалыматтарга ылайык, бул күнү балдар катышкан кырсыктар башка күндөргө салыштырмалуу 43%га өсөт.
Булак: risale.on.kg